رکود بازار مسکن در حالی ادامه‌دار شده که عقب‌ماندگی در تولید مسکن طی سال‌های اخیر نگرانی‌ها را از کمبود عرضه در سال‌های آینده افزایش داده است.
براساس برآوردهای آماری طرح جامع، ایران سالانه به ساخت یک‌میلیون و 200هزار واحد مسکونی نیاز دارد. آمارها نشان می‌دهند که میانگین تولید سالانه مسکن در 10سال اخیر کمتر از 600هزار واحد، یعنی 50درصد کمتر از برآوردها بوده است.
در این میان بارزترین سیاست اجرایی دولت یازدهم برای مقابله با رکود مسکن، افزایش سقف تسهیلات این حوزه و کاهش نرخ سود آن بوده است گرچه در این زمینه هم آمارهای رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهند که سهم بخش مسکن و ساختمان از کل وام شبکه بانکی در بازه زمانی 1390 تا 4 ماه نخست سال 1395نصف شده است به‌گونه‌ای که در پایان سال 90 از کل وام اعطایی شبکه بانکی 17 درصد آن به بخش ساختمان و مسکن اختصاص داشته، اما در پایان تیرماه سال‌جاری سهم این بخش به 8.13 درصد رسیده است.
به گزارش همشهری اکنون دولت یازدهم پا به 4سالگی گذاشته و گرچه برنامه تولید حدود یک میلیون و 200هزار واحد مسکونی در سال را هدفگذاری کرده بود اما آمارها خلاف این مسئله را خبر می‌دهند به‌گونه‌ای که متوسط مسکن ساخته شده در سال‌های 92و 93به‌دلیل رکود در اقتصاد ایران سالانه بین 350تا 400هزار واحد تخمین زده می‌شود که چیزی کمتر از یک‌سوم نیاز یک‌میلیون و 200هزار واحدی کشور به مسکن را پوشش می‌دهد. هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی، به همشهری می‌گوید: برای روشن کردن وضعیت بازار مسکن اول باید ببینیم برآورد تقاضا برای مسکن در 5سال آینده چقدر است و دیگر اینکه در 5سال گذشته چه تعداد تولید کرده‌ایم.
به گفته او در سال حدود 800هزار ازدواج داریم که در 5سال 4میلیون تقاضای بالقوه ایجاد می‌کند و از دیگر سو با توجه به‌وجود حدود 17میلیون خانوار در کشور، با احتساب ضریب فرسودگی مسکن این خانوارها در بدترین حالت سالانه 500هزار واحد مسکونی در شهرها ساخته شود که در 5سال 2.5میلیون واحد می‌شود. براین اساس در 5سال آینده حداقل به 6.5تا 7میلیون واحد مسکونی نیاز داریم درحالی‌که آمارها نشان می‌دهند در 5سال گذشته در خوش‌بینانه‌ترین حالت حتی با احتساب مسکن مهر، بیش از 5میلیون واحد ساخته نشده است. از یک سو به‌نظر می‌رسد خواب رکودی بازار مسکن سنگین‌تر از آن باشد که با برنامه‌های فعلی وزارت راه و شهرسازی آشفته شود و از سوی دیگر، افت تولید ساختمان به‌دلیل رکود، زنگ خطر بحران مسکن در آینده را به صدا در می‌آورد که البته به گفته عضو هیأت مدیره انجمن انبوه‌سازان، برخی با خلط مبحث و دادن آمارهایی نظیر تعداد خانه‌های خالی در تلاش هستند آن را‌ساکت کنند.
ایرج رهبر در گفت‌وگو با «همشهری» می‌گوید: دولت برنامه‌ای در حوزه مسکن ندارد چراکه برنامه باید عملیاتی باشد و نظریه پردازی و صحبت کردن چندان دلیلی بر وجهه عملیاتی این برنامه‌ها نیست. دولت گرچه از ابتدای کار بحث مسکن اجتماعی را مطرح کرد اما عملا آن را به پایان مسکن مهر موکول کرد که هنوز به پایان نرسیده است. او اظهار می‌کند: عده‌ای مثلا می‌گویند در تهران فلان تعداد خانه خالی وجود دارد پس نیازی به تولید نداریم درحالی‌که این اظهارات خلط مبحث است و در آمایش سرزمین اگر جایی مسکن اضافه ساخته باشند ربطی به این ندارد که در جاهای دیگر این نیاز وجود نداشته باشد. او معتقد است متولیان حوزه مسکن باید این ذهنیت که خانه‌های خالی نشانه تعادل در عرضه و تقاضاست را فراموش کنند و سرسری از بحث تولید مسکن نگذرند. عضو هیأت مدیره انجمن انبوه‌سازان با انتقاد از اینکه فعلا تلاش‌های دولت در حوزه مسکن به تخصیص تسهیلاتی محدود به طرف تقاضای مسکن منحصر شده است، تصریح می‌کند: این تسهیلات سالانه فقط 82هزار فقره است که بخش بسیار کمی از تقاضا را پوشش می‌دهد.
نوسازی بافت‌های فرسوده با مدل زمین صفر
محمدسعید ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی از مذاکراتی با انبوه‌سازان برای نهایی کردن مدلی تحت عنوان «زمین صفر» خبر داد که فعلا در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد اجرا می‌شود. به این صورت که دولت اراضی و املاکی که در محدوده‌های هدف در اختیار دارد را با قیمت صفر در دوره مشارکت ساخت در اختیار انبوه‌سازان قرار می‌دهد و با آنها توافق می‌کند که با رقم ثابت سود در پایان دوره سهم خود را بردارند و هرچه باقی ماند عایدی دولت شود تا از طریق آن پروژه‌های بعدی را تعریف کند.
- ۹۵/۰۶/۲۷